Brydz: ... Historia SSO (1) - z Pikiera 10 ...................

ŁS 1982

Historia SSO (1)

z Pikiera 10

Z uwagi na zbliżające się 20–lecie SSO, przystępuję wreszcie do publikowania niniejszego cyklu, naszkicowanego lat temu kilka a obecnie przejrzanego, poprawionego i uzupełnionego. Nie jest to tekst pisany bezosobowo, w stylu klinicznie naukowym. Tak bowiem Historii SSO napisać nie potrafięl Nie jest to również historia samych SSO, ale (z mojego punktu widzenia) coś więcej: – historia mojej twórczości brydżowej (w której SSO są jedynie pokaźnym fragmentem). Krótko mówiąc – jest to także moja brydżowa biografia. Niemal wszystko co tu napiszę potrafię w większym bądź mniejszym stopniu udokumentować. Jeśli coś ważniejszego opuściłem bądź coś przekręciłem – proszę o nadsyłanie reklamacji.

* * *

„Biada tym którzy nie znają historii”

Tak groźne motto w publikacji brydżowej ?

Zważmy jednak, że systemy „normalne” mają bogatą, kilkudziesięcioletnią tradycję – okres wystarczający aby się z nimi oswoić, zaakceptować i – last but not least – zrozumieć. Tymczasem Systemy Słabych Otwarć istnieją dopiero od lat dziewiętnastu, publicystykę mają znikomą, a jako takie sukcesy zaczęły odnosić stosunkowo niedawno. Przy tym: – od systemów tradycyjnych różnią się tak znacznie, że nie wystarczy przeczytanie samych sekwencji licytacyjnych. Aby zrozumieć filozofię SSO i zaakceptować je emocjonalnie trzeba wiedzieć – jak one powstały i po co?

OKRES ŁUKANDU 1958–1962

Zaczęło się wszystko od perypetii typowych dla młodych, początkujących brydżystów...

Z brydżem zapoznałem się w 1959 roku za pośrednictwem Andrzeja Orłowa, który nauczył mnie zasad tej gry, ukazał jej uroki i zaproponował stały wspólny trening.

Zaczęliśmy grać więc razem, jako stała para, ale to co się działo nie przypominało bynajmniej normalnej praktyki brydżowej przy zielonym stoliku (gra, analiza, szkolenie techniki).

Podobnie jak większość brydżowych nowicjuszy wierzyliśmy święcie, że głównym źródłem sukcesów jest szczegółowo opracowany system licytacyjny – ustalenia, ustalenia i Jeszcze raz ustalenia. Z tego względu graliśmy stosunkowo mało, a główny nacisk kładliśmy na opracowanie własnego superprecyzyjnego systemu ŁUKAND (ŁUK = Łukasz, AND = Andrzej). Początkowo Łukand był po prostu zmodyfikowanym systemem Gorena. Z czasem jednak – po wielu przeróbkach l modyfikacjach – przekształcił się w system podobny do Trefla Neapolitańskiego.

W pracę nad Łukandem wkładaliśmy wiele energii i w efekcie zanotowaliśmy na swoim koncie sporo udanych opracowań i konwencji jak Trefl Rozpoznawczy, Starsze Dwa Karo, Wywołanie Końcowe, Szerokie Dwa, Trefl Negatywny i inne. Tu jest trochę napisane o Łukandzie

Z systemu Łukand byliśmy bardzo dumni, mimo iż nasze praktyczne umiejętności brydżowe pozostawały na poziomie, delikatnie mówiąc, miernym.

OKRES KRYZYSU WIOSNA 1963

Kilkuletnia praca nad Łukandem spowodowała u mnie stan głębokiego zniechęcenia – tyle pracy a efekt końcowy dość problematyczny.

W samej rzeczy ostatnia wersja Łukandu przypominała Trefl Neapolitański. Nie stworzyliśmy więc nic rewelacyjnego, a po prostu jeszcze jeden system jakich wiele. Być może bardzo dobry, ale nie na tyle by usprawiedliwiał ogrom zużytej energii i zaniedbane umiejętności praktyczne.

Powyższy rezultat czteroletniej współpracy nie zadowalał mojej ambicji. Postanowiłem rozpocząć samodzielną pracę nad teorią brydża i porzuciwszy dotychczasowy styl dociekań brydżowych Łukandu stworzyć coś istotnie nowego.

OKRES PROGRAMU LATO 1963

Łatwo powiedzieć „stworzyć coś nowego”, ale jak to zrealizować, skoro nie wiadomo na czym to owo „coś” ma polegać Potrzebny był mi jakiś punkt startowy i znalazłem go analizując kilkuletnią historię Łukandu.

Dlaczego doszło do kryzysu? Dlatego, że koncentrowaliśmy się głównie na technicznych aspektach licytacji – dlatego, że zajmowaliśmy się usprawnianiem, a nie tworzeniem – dlatego, że nie wniknęliśmy głębiej w istotę licytacji brydżowej l

Chcąc stworzyć coś istotnie nowego, muszę więc pominąć detale, a skoncentrować się na kanonach. Muszę zrewidować podstawowe aksjomaty istniejących systemów, bo tylko tak tworzy się rewolucje I Tu jest pierwsza notatka z archiwum ŁS a tu Inspirująca wzmianka o Little Major

Jakie są jednak te aksjomaty podstawowe? W tym miejscu znalazłem się w niemałym kłopocie: żaden z dostępnych mi podręczników brydżowych nie poruszał tego problemu, tak jakby on wogóle nie istniał. Zajmowano się natomiast do znudzenia takimi zagadnieniami jak:

– Czy otwierać z czwórek czy z piątek?

– Czy z układem 54 stosować canape?

– Jakie powinno być 2 w kolor?

a nade wszystko, z niemal sadystyczną lubością, „usprawniano” i przerabiano nieszczęsną konwencję Staymana.

Czy tego rodzaju problemy mogą stanowić esencję brydża? Jasne, że nie!

Jeżeli chcę uniknąć ponownego kryzysu muszę wychwycić to, co tkwi u samego podłoża wszystkich istniejących dotąd systemów – to, co jest dla nich wspólne. Po gruntownym namyśle uznałem, że podstawowe aksjomaty systemów tradycyjnych są następujące:

	A1	Otwieranie licytacji od 12 punktów
	A2	Pasowanie z ręką słabszą
	A3	Sygnalizowanie kolorów najdłuższych.

Możliwości konstrukcyjne tkwiące w tych aksjomatach są już jednak wyczerpane, a efektem tego jest niewątpliwy zastój w teorii.

Coś istotnie nowego mogę więc stworzyć tylko wówczas, gdy uda mi się zmienić powyższe kanony. Czy coś z tego wyjdzie – nie wiadomo, ale warto spróbować.

Chwilową tremę przed tak śmiałym programem pokonałem po zauważeniu, że tradycyjne aksjomaty A1 A2 A3 nie są bynajmniej monolitem bez skazy. Podstawowa ich wada to zbyt małe utrudnianie licytacji przeciwnikom. Wada ta próbuje być łagodzona przez takie próby jaki Słabe Dwa, Roth–Stone czy też Little Major. Nie cieszą się one jednak zbytnim powodzeniem, ponieważ upośledzają z kolei licytowanie strefy 12–20. W efekcie obserwujemy ciągłą szarpaninę pomiędzy tendencją do blokowania a tendencją do wylicytowania dobrego kontraktu własnego.

Skoro aksjomaty dotychczasowe nie są doskonałe, warto zaryzykować sformułowanie nowych – całkowicie odmiennych. Możliwe jest iż nowy zespół aksjomatów da w efekcie nową kategorie systemów, pozbawionych sprzeczności tkwiących w systemach ortodoksyjnych.

Tu jest artykuł, który później o tym napisałem

Postanowiłem więc stworzyć nową aksjomatykę brydża i opracować nową kategorię systemów, które nieskromnie nazwałem roboczo systemami Sławińskiego.

Tak zaczął się nowy okres – laboratoryjny, ponieważ postanowiłem najpierw wszystko szczegółowo opracować, a dopiero potem wypróbować to w praktyce.

OKRES LABORATORYJNY 1963–1965

Okres Laboratoryjny charakteryzował się olbrzymią ilością różnorodnych koncepcji, sformułowań i pomysłów. Niektóre tylko notowałem i odkładałem do archiwum; inne – przybierały postać bardziej konkretną. Stopniowo wyłonił się zarys nowej aksjomatyki brydża, wzbogaconej szeregiem konkretnych zasad konstruowania systemów.

Obfitość Okresu Laboratoryjnego nie pozwala na jego opis chronologiczny, jako pasma sukcesów i porażek typowych dla badań eksploracyjnych. Poprzestanę więc na opisie syntetycznym.

Zmiana aksjomatów klasycznych

Pierwszy pomysł, jaki mi się nasunął, to zastąpienie aksjomatów tradycyjnych (A1 A2 A3) aksjomatami przeciwnymi;

P1 Otwierać z ręką słabą !

P2 Pasować z ręką silną !

P3 Sygnalizować kolory krótkie!

(ewentualnie znaleźć jakieś inne całkowicie odmienne sposoby sygnalizowania układu).

Kierunek zmian został więc wytyczony. Dokładne określenie tych zmian wymagało jednak dalszych, szczegółowych badań.

ANEX 2002: Ciekawostka:

„Brydż” 9–1960 Fragment z artykuliku „Regulamin Turnieju Par”:

Przy wyjaśnianiu powodów dla których wprowadzono obowiązek alertowania przeciwników po odzywce sztucznej: [...] Były pary u których nawet „pas” na pierwszym lub drugim ręku, był forsujący i zmuszał partnera do otwarcia. [...]

Chodziło zapewne o systemy „załapańcze”, np zamiana 1© z 1♠ bez uprzedzenia przeciwników.

Postulat Słabych Otwarć

Aksjomat P1 sugerował niedwuznacznie, że otwarcia powinny być słabe (a dokładniej – słabsze od dotychczasowych).

Czy jednak ma to być tylko odruchem przekory wobec tradycji? Czy tylko chęć przeszkadzania przeciwnikom ma być uzasadnieniem słabych otwarć?

Postanowiłem chaotyczne dotychczas rozważania skonkretyzować w postaci bardziej szczegółowych zasad konstruowania systemów:

	Zasada Maksymalnej Aktywności
	Należy jak najczęściej otwierać licytację, aby wyprzedzić przeciwników w wymianie informacji.

Zasada Maksymalnej Frekwencji

Należy informować przede wszystkim o rękach zdarzających się najczęściej.

Zasada Ręki Prowadzącej

Licytację powinien prowadzić Odpowiadający (tzn partner Otwierającego);

Licytację powinien prowadzić ten z partnerów, którego ręka jest silniejsza.

Sformułowawszy powyższe zasady zauważyłem, że same w sobie nie są one żadną rewelacją, bo niemalże narzucają się jako konieczność matematyczna. Dlaczego więc nie znalazłem ich w żadnej dostępnej literaturze brydżowej?

Doszedłem do wniosku, że być może niektórzy teoretycy podświadomie zdają sobie sprawę z tych zasad. Nie formułują ich jednak explicite, ponieważ boją się (strach podświadomy?) dojść do postulatu całkowicie sprzecznego z aksjomatyką klasyczną, a nieubłaganie z nich zasad wynikającego:

WIĘKSZOŚĆ OTWARĆ NALEŻY PRZEZNACZYĆ NA RĘCE O SILE 8–12

Postulat Sztucznego Pasa

Doszedłszy do Postulatu Słabych Otwarć zauważyłem, że jestem na dobrej drodze: udało mi się uzasadnić niemalże naukowo konieczność zmiany pierwszego aksjomatu klasycznego – otwierania od 12 punktów.

Pozostał jednak drugi aksjomat klasyczny mówiący iż pasuje się z siłą 0–11. Jasne było, że wprowadzenie słabych otwarć musi spowodować zmianę „otwarcia” pas.

Jaki jednak powinien być ten nowy PAS?

Formułowałem i analizowałem różnorodne możliwości:

PAS = 13–18	PAS = 13–16		PAS = 0–8	PAS = 13
1§ = 19	1§ = 0–4 albo 17		1§ = 15	1¨ = 0–7
1¨ = 0–7	1♠ = 5–8
PAS = 0–7 albo 17		Pas = 0–7 albo 13–16			PAS = 0–7 albo 13
1§ = część 8–12 albo część 13–16		1§ = część 8–12 albo 17
1¨ = reszta 13–16

Niektóre z tych pomysłów odłożyłem ostatecznie do archiwum, uznając je za nie rokujące dobrych nadziei (nb wszystkie one zostały jednak z czasem wypróbowane, a dwa ostatnie powtórnie (niezależnie ode mnie) odkryte).

Z pozostałych wariantów za najlepszy uznałem ostatecznie:

PAS = 13 ( Silny Pas )

1¨ = 0–7 ( Negatywne Karo )

Wariant ten najlepiej realizuje Zasadę Ręki Prowadzącej (są jeszcze i inne zalety) i jest zarazem najprostszy (umożliwia m.in. Otwarcia po Pasie identyczne jak na 1–2 ręku).

Postulat Kolorów Krótkich

Pozostał mi na koniec problem zmiany trzeciego aksjomatu klasycznego (A3), mówiącego iż sygnalizuje się kolory najdłuższe. Zgodnie z nakreślonym programem, miałem zbadać możliwość wprowadzenia aksjomatu przeciwnego (P3), który – w przeciwieństwie do A3 – postulowałby informowanie o kolorach najkrótszych.

Czy istnieją jakieś obiektywne argumenty przemawiające za koncepcją kolorów krótkich?

Udało mi się znaleźć następujące:

	Zasada Jednolitości Układowej
	Otwarcie powinno dawać maksymalnie jednolity obraz ręki ze względu na długość w każdym z czterech kolorów.
	Zasada Ręki Rozgrywającej
	Kontrakt ostateczny powinien być rozgrywany przez tego z partnerów, który: 1) prowadził licytację 2) jest silniejszy.

I znowu stwierdziłem, że w gruncie rzeczy są to spostrzeżenia trywialne. A jeżeli nie spotkałem ich w literaturze brydżowej (z wyjątkiem drugiego punktu ZRR), to chyba dlatego, że prowadzą one do postulatu szokującego:

	I	OTWARCIA POWINNY INFORMOWAĆ O KOLORZE NAJKRÓTSZYM
	II	KOLOREM TYM POWINIEN BYĆ WŁAŚNIE KOLOR OTWARCIA

Ciąg dalszy